Müslümanlardan uzak bir yerde yaşayıp,islamın ne olduğunu bilmeyen kimse,kıyamet günü Allah katında sorumlu olacak mı?
İslamiyetten önce iki Peygamberin bi'seti arasında yaşayan ve hiç birisine yetişmemiş olan kimse,ehl-i fetrettir.Ehl-i fetret, ibadet ve ahkam ile mükellef değildir.Bu hususta ulema ittifak halindedirler.Fakat Allah'a (C.C.) iman etmekle mükellef olup olmadığı hakkında ihtilaf vardır.Matüridiye göre ehl-i fetret, ibadet ve ahkam ile mükellef değil ise de Allaha iman etmekle mükelleftir.Çünkü Cenab-ı Allah'ın, kendilerine verdiği aklı kullanıp; yer,gök ve içindekilere ibret nazarı ile baktıkları taktirde Allah'ın varlığını idrak edebileceklerdir.Bunun için aklını kullanmayıp tevhid belgelerini ihmal eden kimse, Allah'ın indinde mes'ul olacaktır.
Halimi, Minhac adlı kitabında şöyle diyor:
"Akıl sahibi olan bir kimse,Allah'a yapılmış bir da'veti duyduğu halde doğruluğunu isbatlamak için aklını kullnamazsa da'veti reddetmiş sayılır.(4)"
Matüridiyye'nin en güçlü belgesi; Peygamber'in cahiliyet devrinde putlara tapmışı olan kimselerin cehennem azabına müstahak ve ehl-i delalet olduklarını haber vermesidir.
Eş'ariyye ile Şafi'i ulemasına göre ehl-i fetret,Allah'a iman etmekle de mükellef değildir.Çünkü insanları Peygamber vasıtasıyla imana davet eden Allah Teala,bunları -Ehl-i Fetreti- davet etmemiştir.Akıllarına dayanarak iman etmedikleri takdirde sorumlu olmamaları gerekir.
Kur'an-ı Kerim şöyle buyuruyor:"Biz bir elçi göndermedikçe hiç bir kimseye azab etmiş değiliz.(5)"
Peygamber'in bi'setinden sonra islamdan haberi olmayan kimseler de ehl-i fetret sayılır.Keşfedilmeden önce Amerikan halkı gibi.
İmam Gazali şöyle demektedir:
Peygamber'in bi'setinden sonra(inanmayan) insanlar üç sınıftır:
Birinci sınıf: Peygamber (s.a.s)'in davetini duymamış,kendisinden haberdar da olmamıştır.Bu sınıf kesin olarak Cennetliktir.
İkinci Sınıf: Peygamber (s.a.s)'in davetini,gösterdiği mu'cizelerin durumunu ve güzel ahlakını duymuş olmakla beraber iman etmemiştir.Aramızda bulunan ehl-i küfür gibi,bu sınıf kesin Cehennemliktir.
Üçüncü Sınıf: Biz müslümanlar,Deccal'ın ismini duyduğumuzda nefret ettiğimiz gibi (haşa) onlar da Peygamber'in isminden öylece nefret ediyor.(Çünkü onlar,Peygamber) (s.a.s )'in aleyhinde yapılan menfi propagandalardan başka bir şey duymamışlar.)Kimse onlara doğrusunu söyleyip onları heveslendirmemiştir.Bunların da ehl-i Cennet olacaklarını umarım.(6)
(4) Alüsi C. 15, s. 40.
(5) al-İsra Ayet 15.
(6) Alüsi C. 15, s. 42.
Kaynak
Halil Günenç Hoca Efendi
Günümüz Meselelerine Fetvalar 1.Cilt Sayfa:16,17,18 - İlim Yayınları 1983