Kuran-ı Kerimi tilavet etmek büyük ibadetlerden biridir.Cenab-ı Hak muhtelif ayetlerde Kuran-ı Kerimi tilavet eden kimseleri medh ve senâ edrek büyük mükâfatlarla mükâfatlandıracağını vaad ediyor.Peygamber (s.a.s) de Kuran-ı Kerim'in her harfi için on hasene olduğunu müjdeliyor.

Yalnız başkası için Kuran-ı Kerimi tilavet etmek hususunda ihtilaf vardır.İmâm Şafii ile birçok ashâb; namaz, oruç ve zekat gibi ibadetler başkası için caiz olmadığı gibi tilavet de başkası için caiz olmaz diyorlar(55).

Hanefi uleması ile Şafii ulemasının bir kısmı dua'ya kıyas etmek suretiyle başkası için Kuran-ı Kerimi okumak caizdir diyorlar.

Ancak Şafii mezhebine göre kabristanda ve meyyit’in yanında Kuran-ı Kerimi okumak rahmetin inmesine vesile olduğu için birisini kalbden hatırlayıp Kuran-ı Kerimi tilavet etmek ve ondan sonra “Ya Rabbi Okunan Kuran-ı Kerimin sevabı kadar filan adama ver.” diyerek dua etmek de hatırlanan adamın(kimsenin) rahmete mazhar olmasına vesile olur.Ve bu takdirde tilavet ücreti alınabilir(56).Ama Hanefi mezhebinde ise taat ve ibadet karşılğında ücret almak haram olduğundan Kuran-ı Kerimi Kuran-ı Kerimi menfaat karşılığı okumak caiz değildir.Ücret alan da mesul verende mesuldur.Peygamber (s.a.s) şöyle buyuruyor.”Kuran-ı Kerimi tilevet ediniz.Fakat karşılığında ücret alıp menfaat sağlamayınız.”

Ancak Hanefi mezhebinin son alimleri ezân,imâmet,vaaz, ve Kuran-ı Kerim öğretmek mukabilindeücret almaya cevaz vermişlerdir.Çünkü ücret mukabilinde muayyen kimselere bu vazife yaptırılmazsa vazife aksaklığı olacak ve şeair-i islâmiyenin ortadan kalkmasına sebep olacaktır(57).

Peygamber (s.a.v) zamanında ölü için Kuran-ı Kerim okunduğuna dair sahih bir hadis varid olmamıştır.Ancak yukarıda belirtildiği gibi Hanefi uleması, duâ’ya kıyasla, ölmüş olan kimse için okunur diye hüküm etmişlerdir.

Hülâsa: Hanefi mezhebinde imâmet,ezân ve tedris dahil, her ibadet mukabilinde ne ücret alınır, ne de verilir.Übey bin Kaab diyor ki: “Birisine Kuran-ı Kerimi öğrettim.O da bana bir yay hediye etti.Durumu Peygamber’e (s.a.v) naklettim.”Bu münasebetle Peygamber (s.a.v) buyurdu ki : “Almışsan,ateşten bir yay almış olursun.” Bunun üzerine geri çevirdim(58).Peygamber (s.a.v) bir hadisinde şöyle buyurmuştur: ”Kuran-ı Kerimi okuyunuz ve dileklerinizi Allah’a götürünüz.Sizden sonra öyle kimseler gelecek ki Kuran-ı Kerimi okuyacak ve halka el açacaklar.(59)”

Fakat ulemâ-yı müte’ehirin, (Hicretten üçyüz yıl sonra gelen ulema) beytül-malın(devlet hazinesinin) yardımı kesilip dine bağlılık gevşedikten sonra, imâmet,ezân ve tedris gibi islamın şi’arı sayılan ibadetler mukabilinde ücret verildiği takdirde bunların ihmale uğrayıp ortadan kalkması endişesi ile ücret almaya ve vermeye cevaz vermişlerdir(60).

Ama islamın şi’arı değil, şahsi ibadet sayılan Kuran-ı Kerim tilavet etmek gibi bir ibadet mukabilinde asla ücret almak ve vermek caiz değildir(61).

Maalesef zamanımızda para ve çıkar için öyle şebekeler kurulmuş ki, ses sanatkârlarına rahmet okutuyorlar,halkı soyup soğana çeviriyorlar.


(55) Muğnil Muhtâc C. 2, s. 70
(56) Tuhfetül Muhtac C. 6, s. 158
(57) al-Fıkh’ala’l-Mezahib al- arba’a C. 3, s. 127. Resail ibn Abidin s. 158-171.
(58) İbn Mace
(59) Tirmizi
(60) Resail ibn Abidin s. 158
(61) İbn Abidin C. 5, s. 34. 35
(62) al-Fıkh ala’l-mezahibil-arba’a C. 3, s.96

Kaynak
Halil Günenç Hoca Efendi
Günümüz Meselelerine Fetvalar 1.Cilt Sayfa: 134,135,136 - İlim Yayınları 1983